Sekuphele iminyaka emibili. USane useqede isikole ulungisela ukuya enyuvesi. Ukuhamba kwakhe kusho ukuthi uNontobeko uzosala yedwa.
“Ma, musa ukuphatheka kabi ngizokufonela uma ngifika emqashweni,” kusho uSane.
“Kungani kodwa mntanami ungafunda e-DUT njengodadewenu? Wavele wafuna inyuvesi ekwesinye isifundazwe?”
“Azifani izinto esizifunayo empilweni. Unohambo lwakhe naye nami nginolwami,” kusho uSane.
“Isibindo onaso ngiyasesaba mntanami. Ngikufisela okuhle kodwa lapho oyakhona.”
“Ngiyabonga kodwa ngikhathazekile ngawe. Uzohlala wedwa wenzeni nje, Ma?” kubuza uSane.
“Ngicabanga ukufuna umsebenzi. Phela ngayeka ukusebenza ngithi ngikhulisa nina manje senikhulile nangishiya ngedwa.”

“Mama musa ukukhuluma kanjalo.”
“Ngiyadlala asiphuthume esikhumulweni sezindiza isikhathi sesidliwe inja.”
Ngenkathi ebuya uNontobeko ubona kufika imoto ezoletha izimpahla kulomuzi obudayiswa ogaphesheya komgwaqo. Ubona kwehla amakhalibhothi evenini ethuthelwa endlini. Abone insizwa esencane imphakamisela isandla. Naye asiphakamise maqede abuyele endlini.
Kwavele kwathula ngenye indlela endlini njengoba esesele yedwa uNontobeko. Uzwa ngisho izinyoni zicula. Kuzwakala ngisho ukuduma kwesiqandisi. Kumele ayijwayele lempilo uNontobeko ngoba usezoyiphila ubusuku nemini.

Kusebusuku uNontobeko uyaphupha. Kuleliphupho uphupha uThuthukani emdonsa ngesandla ehamba naye eyomtshengisa umlisa thizeni. Uma ethi uyambuka lomlisa ebusweni angamboni ukuthi ubani.
Avuke ekuseni aqonde esitolo esidayisa izimbali. Adumise imoto ayibhekise emathuneni ase-Redhill lapho kulele khona uThuthukani. Afike aguqe eduze kwethuna.
“Sthandwa sami, bengiqala ukukuphupha emuva kweminyaka emibili wahamba. Ngijabulile ukukubona kodwa iphupho angiliqondanga ukuthi belithini. Ngubani lomlisa obungitshengisa yena?” kusho uNontobeko eguqe ethuneni.

***

Kusemini yasekuseni. UNontobeko ulele usabanjwe isithongwana. Aphazanyise ukungqongqoza komuntu emnyango. Aphenye ikhethini abone ukuthi ilomlisa wakwamakhelwane owayembingelela.
“Sawubona ngingakusiza?” kusho uNontobeko evula umnyango kancane.
“Ngiyaxolisa ukuvele ngitheleke ngingamenyiwe. Igama nginguSboniso. Ngingumakhelwane wakho ngisanda kuwuthenga lomuzi,” kusho lelibungu lensizwa elibonakalayo ukuthi leselincane.
“NginguNontobeko mina ngiyajabula ukukwazi,” esho emxhawula.
“Ngiphethe o-Samoosa. Angazi noma ungawuthanda yini?” kusho uSboniso evula isikhafutini kancane kuphume iphunga elimnandi.
“Ngingakuthokozela kakhulu phela ukudla kwasendiya kuyintandokazi yami,” kusho uNontobeko ngenjabulo.
“Ngingangena?”
“Yebo ngena ngizokwenzela okuphuzwayo,” Kusho uNontobeko ehamba phambili emtshengisa itafula abadlela kulona.
“Uhlala nobani lana?”
“Ngedwa. Izingane zami zisemanyuvesi. Umnyeni wami usewadlula emhlabeni.”
“Ngiyaxolisa ukuzwa lokho bengingaqondile ukukuthunuka amanxeba.”
“Unenhlanhla ukuthi ngikuvumele ungene emzini wami ngibe ngingakwazi.”
“Hawu usuyangazi nje. NginguSboniso ohlala kwamakhelwane.”
“Ngiyakwazi lokho. USboniso waphi? Uphumaphi? Uneminyaka emingaki?”

“Sboniso Mkhize, bengihlala ePinetown ngiqashile ngathenga umuzi ngase ngathutha.”
“Ubukeka umncane ngeminyaka akufanele engabe uyafunda noma usanda kuqala ukusebenza.”
“Ngineminyaka engamashumi amabili neshiyagalombili.”
“Ubuso bakho buyasho ukuthi umncane. Wenzani empilweni?”
“Ngisebenza enkampanini yomndeni. Senza amaphepha ngaphuma esikoleni ngayosebenza.”
“Siyakubongela impilo yakho ibukeka ihamba kahle.”
“Sibonga yena ongabonywayo.”
Baxoxa ilanga laze layosithela. Kuphela lengxoxo kuqale enye. Ukuhamba kukaSboniso kwamshiya nesizungu uNontobeko. Ebusuku uzithola esemoyizela ubala.

Sitshele umbono wakho: Wena umngamunika ukudla okunjani umakhelwane wakho omusha?