Kwamambala inarha yoke ibonakala ibophile ijame tsi! Umuntu woke utjhinga tjhuba lange khaya, mijeje phezu kwemijeje. Ungafunga bonyana yinyanga kaNobayeni njengombana boke abantu batjhinga lapha bavela khona.  BeBhosa bathatha yabo,  be-Kwaggafontein nabo batjhona khona, Maphodhla ngiso leso.

Ungafunga kwangathi baya emaholideyini nemindenini yabo kanti do! Inyanga kaNtaka ku-2020 igaya ngomunye umhlathi enyakeni lo. Bugidigidi ngeendleleni  zeSewula Afrika, woke umuntu ufuna ukuzifunyana aseduze nomndeni wakhe njengombana isiwuruwuru siwuruzela sirhatjheka nenarha mazombe, sigola esimgolako sitjatha esimtjathako.

Akunamuntu ofuna ukuvaleleka kude nekhaya njengombana uMengameli sele akhuphe amalanga amatjhumi amabili nanye enarheni, wokuthi woke umuntu azivalele ukwenzela bonyana abantu baphephe   engogwaneni yeKhorona le ethumbuke enarheni  yeTjhayina. Indlela inengi labantu elingakhona liyabonakala bonyana amaphaphu aphezulu tle! Abanye vele ubone babambe iinhliziyo zabo ngezandla njengombana inengi likhulumisa ingogwana le njengebukhali ukudlula i-swine flu.

Inengi liyikhulumisa ngeendledlana ezinengi, akunamuntu okhuluma into enetlha soloko indaba le yengongwana kuyindabamlonyeni njengombana kuzwakala eemrhatjhweni emaphephandabeni bonyana idudula omdala nomncani ayikhethi nanyana laba abadala kungibo abasengozini khulu kodwana kuyatjhiwo bonyana awa yona iyathanyela njengombana sekubonakele enarheni  yeTjhayina isitjhaba sakhona sibhubha umlandelande.

WENA INDABA YEKHORONA WAYITHATHA NJANI NAWUYIZWAKO, NJENGE HLAYA NAMTJHANA NJENGENTO EKHONA? SEKELA IPENDULWAKHO.

*************

Kumalangantambama lapha sifumana khona uBhadlaza azihlalele yedwana aqale ngaphetjheya komlambo itjhaluza aphose amehlwekhe le eThabana. Uyambona nje bonyana umkhumbulo wakhe ukude tle! Uyazula, “Mmm…enjekhona ziyangifulathela, umnyaka lo bengiwuhlelile khulu kwamambala bonyana ngiyokuqedelela ukwenza isimanje begodu ngakhe neqathana kodwana nasele iphasi loke kuthiwa liyavalwa kazi iimfiso zami sengizazifinyelela nina begodi njani kuvalwa yoke into nje.

Sengitlhuwela nomntwanyanami lo womntwanaza olizibulo engisandukubusiswa  ngaye nguZimu nabaphasi.  Iphasi nasele linje  yena uzakuphila ipilo enjani nemtholapilo  sekunemibandela,  kuzele kuyaphuphuma. Qala thina sesiphila ipilo yona le yokuphefumula ngesifonyo.”

Idlana namathambo wengqondo indoda, kulikhuni kunyukela kwehlela epilweni. Azwakala sele aphimisela athi: “Angazi bonyana lidume ngaphi ngombana nanti nelanga leSiyabuswa lapha likhambela kude kodwa lona lidumile ngombanai nasi isivunguvungu sengogwana lisikhaphela emakhaya lisiqotha ngematorhweni lapha sinethemba khona bonyana siqeda iphango kodwana dololo nakhu lapha ngikhona, iderefudi itjhigamile imbiza iwele phasi”. 

Kuyanyukela endodeni kwanga ikhuphuka indlela kaSodiya ngomlelenjana, ingurumela nayo iziphe amandla ayikazibeki phasi kwanga iphuma esifuthweni. Ingqondo imatasatasa ithatiha la iyahlanganisa uyazibuza bonyana amalanga amatjhumi amabili nanye uzowafinyelela njani njengombana kunzima nje! Nama-awara amahlanu angakawahlanganisi begodu ngalendlela azizwa ngakhona uzwa ngasuthi vele ingogwana le sele iimbhudungela ngendlela athukwe ngakhona, kuthi asadlana namathambo wengqondo aphazamiswe nguPhandlulula, ngokuthukwa afese akhokhe ummoya kabuhlungwana azwakale athi: “ Awu, sikhulusami” le yindlela amasokana amadadlana ajayele ukubizana ngayo.

UBhadlaza aragele phambili athi: “Wangithusa ke sikhulusami” uPhandlulula afese athi: “ Mina ngithuswa nguwe njengombanyana wenza into ezakhe ngabona neqhegu elidala liyenza ngitjho nejudeni awa ngiyala indoda ithathe ihloko yayo iyihlome hlangana namadolo njengombana ngikubona usenza nje, nakhona wena unamadodlwana aphele kangaka nje ngitjho ngithintitha izandla ngiyala lo mhlolo ngithoma ngawe begodu ngiyaswaphelisa ngawe., Sikhulusami unesibindi amadolo aphele kangakangaka hi! Nawo atjho azikhakhazisa ngokuphela kwawo kwanga ayabukwa. Mbala kulikhuni bakwethu.”

Mamezwi kaPhandlulula akhuluma noBhadlaza umnganakhe nanyana amukorhola, amutshima nje usuwazi abontanga nabahlangeneko ukurhugana kuba khona aragele phambili uPhandlulula ngomfutho wakhe anawo ungafunga bonyana usele isiphuzo esinamandla kanti do!

“Sikhulusami kodwana nawe wenza kumbi khulu ehlangothini elinye njengombana nange amaqhegu angakubona angakuhlawulisa imbuzi yeenyawo ezine eziboqwayibani, phela akusanahlathi enerheni yekhethu le, abomma balitheze loke phu! Ihlathi lekhethu, batjhiya utjani kwaphela yeke ke abesana bamaba batlhayelelwa ziimbhuku zokukhonga ngapha wena uphethe ezimbili uzikhakhazisa ngazo la ekhaya begodu ufake nehlokwakho hlangana nazo tjela mina kuba yini.?”

U-Bhadlaza uthule uthe du! Urhudulele uPhandlulula amehlo kuthi ngelikade abhamuke kuvele lemhlathini bekasikime atjele untangazakhe bonyana batjhinge ngelawini lakhe bakghone ukufumana nesiselo esiqandako.

Ngibo labaya banqophe ngelawini, uPhandlulula abuze uBhadlaza bonyana kanti utlhaliwe na kubayini aqaleka ngalindlela angakhona namhlanjesi, nakhona uPhandlulula amthabele kangaka ngemva kweenyanga ezimbili bangabonani. Ahleke kancazana uBhadlaza ngephimbo lakhe elirhorezelako neliphasi kazi inengi labantu belimkhuthaza bonyana athathe ibizelo lokuba mrhatjhi ngalendlela anephimbo elihle nelirhorozelako neliphasi, inengi lamatlawana bayalithanda tle! iphimbo lesokana leli.

“Iye! Hi, batjho bathi inja edala ifa nemikhubayo, sikhulusami usabheda nonyaka lo ka-2020 nanyana ingogwana ibhebhedlheka njengomlilo wesikhotheni nje, kazi ngisekhaya nje ungibona ngihlahle amehlo njengodumbana ngiyo ingogwana yeKhorona njengombana sewungibonge ngakhona namadolwami angizenzi mnakwethu kumbi umqasa uphephele ngentongeni waduleka phasi kazi ngimi ke loyo sikhulusami.

Buphalake bugayelwe nonyaka nje, wena usakhulumisa indaba yengoma kumunqu kangaka enarheni kanti uphethe yiphi”, mamezwi kaBhadlaza akhuluma noPhandlulula baqalene ngemehlweni kuzwakala itjhada lokuthelwa kwesiselo esiqanda mpo!

NJENGOMBANA IKHORONA LE IFIKE NGONYAKA WOKUPHUMA KWENGOMA, UBONA NGATHI ILETHE ZIPHI IINQABO ESIKWENI LESINDEBELE, NOKUQAJELWA KWEHLELOKAMBISO LOKUKHAMBISA IZINTO?

********************