(Ngolwesihlanu ezintsukwini uZolile usuka esikolweni uyokungena endlini yakhe yokulala wakhwazwa nguMavambane.
Mavambane: Zolile yiza apha ngoku.
Zolile: Malumekazi! (esabela)
Mavambane: Ukugqiba kwakho ukukhulula uthathe zonke ezi mpahla uyokuzihlamba.
Zolile: Ezingaka Malumekazi? Ndicela nooAbongile bandingcedise.
Mavambane: Uqale nini ukufuna uncedo? Uyandiqhela Zolile?
Zolile: Uxolo Malumekazi. Bendicela ukutya Malumekazi, khange sitye namhlanje esikolweni.
Mavambane: Ubuthunywe ndim ukuba ungatyi? Khona ucinga ukuba ngubani ophekayo xa ungekho? Akukho ukutya, yenza lento ndikuxelela yona ngoku.
Zolile: Ndingazihlamba nezam Malumekazi?
Mavambane: Awuyiboni ukuba incinane isephu?
Zolile: Kodwa nezam iimpahla zimdaka Malumemekazi.
Mavambane: Uthi ndithini mna ngalonto?
Zolile: Kulungile (Watsho ethatha iincwadi zakhe ezibeleka emqolo.
[Waphuma waya kuthatha ezompahla njengoko ebeyalelwe uZolile wahamba nazo esinge emlanjeni eyakuzihlamba. Uthe esahlamba kwegqi uNoluntu ephethe amagwinya gephepha.)
Noluntu: Yhu! Zolile iimpahla ezingaka unexesha bhuti.
Zolile: Andinalo tu ndikuxelele Noluntu, ntonje ndithobela umthetho.
Noluntu: Hayini! Nazi nje nezam apha, zifunani?
Zolile: Ngumama wakho uthe mandithathe zonke iimpahla zenu ndizishiye ezam. (waqalisa ukuziphalaza ezishushu)
Noluntu: Ungakhali mzala ngenye imini kuzakulunga ngxe. Phofu sele utyile wena?
Zolile: Andikhange ndikuse okuya phantsi kwempumlo oko kusile.
Noluntu: Nanga amagwinya endikuphathele wona, yitya sizokuhlamba iimpahla.
(Wathi ukugqiba kwakhe ukutya uZolile wathatha zonke iimpahla bazihlamba noNoluntu)
Noluntu: Kakade Zolile, kutheni ungayi kutata wakho ngoba kuyacaca ukuba akakufuni umama?
Zolile: Noluntu, andimazi utata wam andizange ndeva nditsho negama lakhe.
Noluntu: Kanene ebekhe watsho umama ukuba wena wawusithi ufuna ukumazi.
Zolile: Ewe ndandikhe ndazama kumama kodwa akazange andixelele. Ingabe wena akumazi?
Noluntu: Ngu Sihle Dimbaza wase Monti. Ndicela uze ungatsho nakubani ukuba uve ngam
Zolile.
Zolile: Ingaba wena umaze kanjani?
Noluntu: Ndaxelelwa ngumama.
Zolile: Ndiyazisola ukuba ndandiphilelani emhlabeni mna kuba ayikho eyam. (zehla zilandelelana iinyembezi)
Noluntu: Zolile, uThixo udale wonke umntu ngenjongo. Akekho umntu odalelwe ukuhlupheka. Musa ukuba nexhala, nawe uzakuba nezinto zakho uphile njengabanye abantu nangaphezulu ngenye imini.
Zolile: Nini Noluntu? Khona ukuba ndiliphumelele ibanga leshumi elinesibini ndizakuthini?
Noluntu: Sulahla ithemba Zolile. Masihambe ingathi sele kuqalisa ukuhlwa ngoku.
(Bathwala iimpahla bangena endleni bagoduka.)
*****
[Kwavalwa izikolo kwiiholide zikaJuni. UZolile uvuke ekuseni waxoxa noNoluntu.)
Zolile: Noluntu bendicinga ukuba ndike ndiye kukhangela utata wam okwelithuba kuvalwe izikolo.
Noluntu: Kulungile Zolile kufuneka uhambe kwangoku besalele. Khona unayo imali eyaneleyo?
Zolile: Ewe ikhona Noluntu, mandiqhawule usale kakuhle.
Noluntu: Uhambe kakuhle nawe. Ndilunqwenelela impumelelo uhambo lwakho. (Bongana wade walila uNoluntu.)
[Kuphele iveki uMavambane engamazi uZolile ukuba uyephi. Uvuke ekuseni wabuza kwabanye abantwana.)
Mavambane: Abongile uphi uZolile?
Abongile: Mama uZolile ndimbone izolo ehamba namanye amantombazana waseGxaku.
Mavambane: Tyhini! Utyaphi?
Noluntu: Uhleli engaphakelwa nje nalapha. Futhi kufanele ukuba wonwabile engekho nje.
Mavambane: Uzakundiqonda ukubuya kwakhe ngaloo mini athe wabuya ngayo.
Noluntu: Mama, wakwenza ntoni uZolile?
Mavambane: Ngumama wakhe mntwana wam owayendihleba kabuhlungu.
Noluntu: Ngoku ucinga ukuba xa uphethe uZolile kakubi uphindisa kumama wakhe?
Mavambane: Hayi khawundiyeke Noluntu.
Noluntu: Wena Abongile yeka ukuphapha. Musa ukugezela omnye umntwana. Ayikho into edala ukuba uxoke ngoba uZolile useMonti.
Mavambane: Uyokwenzani apho? Khona kutheni lento engatsho xa ehamba?
Noluntu: Mna ndimxelele igama likatata wakhe. Futhi andisiboni isidingo sokuba ade atsho xa ehamba kuba akukho mntu umkathaleleyo apha endlini.
Mavambane: Waze wandenza Noluntu, umxelelentoni? Ndifuna uZolile asokole.
Noluntu: Sele ndimxelele ke mama.
(Emva kweeveki ezimbini kufike uDilika esuka eRhawutini.)
Dilika: Nqo! Nqo! Nqo!
Mavambane: Tyhini! Tata Molo.
Dilika: Molo Nkosikazi. Baphi na abantwana?
Noluntu: Sithi aba tata.
Dilika: Tyhini! Usapho lwam madoda. Uphi omnye?
Mavambane: Kwewu! Uyamazi kaloku uZolile tata ngokudlala. Usaphumile.
(Latshona elaloomini konwatyiwe kodwa uNoluntu kungekuhlanga kwaphela kuye. UNoluntu uvuke ngenja ixukuxa wayokuxelela utata wakhe kabanzi ngalento imtyayo.)
Noluntu: Tata ndiyaxolisa bendingenakuthini. (Echiphi-chiphiza.)
Dilika: Yintoni sana lwam?
Noluntu: UZolile tata ndimxelele iinkcukacha ngo tata wakhe.
Dilika: Intoni? Umxelele? Uyasazi isizathu esibangela into yokuba angaxelelwa ngumama wakhe?
Noluntu: Tata ibindiphethe kabuhlungu mna intlalo kaZolile apha ekhaya.
Dilika: Uthetha ukuthini Noluntu? (Ephakama ema ngenyawo.)
Noluntu: Tata, uZolile uphila impilo ebuhlungu apha ekhaya. Umama umenza isisebenzi salapha. Ulala endlini yeenkukhu. Ngamanye amaxesha akaphakelwa futhi uhlanjiswa neempahla zethu.
Dilika: Hayi Noluntu andiyikholelwa lento uyithethayo. Phuma bendisalungiselela ukuya edolophini.
(Waphuma uNoluntu. Uthe wakugqiba ukulungisa uDilika wahamba ways esitopini.)
*****
(Ngengomso uDilika uvuke ekuseni waya kwigumbi lokulala likaMavambane.)
Mavambane: Tata kukhona apho uyakhona wavuka ekuseni kangaka?
Dilika: Mavambane uphi uZolile?
Mavambane: Tata uZolile uziphethe apha endlini. Akafuni ukwenza nenye into. Sekulithuba ngoku engekho.
Dilika: Mavambane ndithe uphi uZolile? Uxakwe ngumbuzo lento uphendula endingakubuzanga?
Mavambane: Andimazi ukuba uyephi tata.
Dilika: Kuqhubeka ntoni apha Mavambane?
Mavambane: Ngantoni tata?
Dilika: Uyamazi ukuba uZolile ngumntwana kadade wethu?
Mavambane: Ewe tata ndiyamazi.
Dilika: Phofu yintoni ebangela into yokuba umphathe gadalala ngoluhlobo?
Mavambane: Njani tata?
Dilika: (Wamqhwaba ngempama). Ndithe mandingathi ndikubuza nawe undibuze! (Emjonge mpo ebusweni.)
Mavambane: Uxolo tata. (Esothula isikhalo).
Dilika: Uyangxola Mavambane thula! Uthi bathini abantwana apha phandle? Abongile! (Ekhwaza)
Abongile: Tata! (Esabela)
Dilika: Fika! (wangena kulondlu uAbongile enexhala kuba ebekhe wava isikhalo). Uphi uZolile?
Abongile: Andimazi tata ukuba uyephi.
Dilika: Xa ucinga uhanjiswe yintoni apha?
Abongile: Ingxaki akafuni kumamela umama tata.
Dilika: Kwedini, unyanzelwa yintoni ukuba uxoke? Ndiyintanga yakho? Kutheni undenza isibhanxa nje? (Ethatha imvubu). Khulula!
Abongile: Uxolo tata.
Dilika: Ndithe khulula. Mavambane ndim intloko yelikhaya siyevana? (Wambetha uAbongile okungathi akabethi mntwana)
***
Yitsho: Ucinga uZolile uzokuhamba njani? Uziva njani ngoDilika?