Luniko o be a tshwentšwe ke seo Jezi a se boletšego. Matšatšing a mabedi a go latela ga se a letša goba go mo romela molaetša. Founi ya gagwe e ile ya dula ka setu thoko ga gagwe; go se megala go tšwa le bagwereng ba gagwe ba Joburg. Batho ka moka ba be ba bonala ba tšwetše pele ka bophelo gomme ba lebetše gore o gona. Social media ya gagwe e be e le bodutwana. O be a fela a sekorola di timeline tša bangwe, a lebeletše batho ba bangwe ba ipshina ka maphelo a bona mola yena a bola, a lebetšwe moo Makhomeni .

Mmagwe o be a šetše a lemogile gore Luniko e be e se wa mehleng go tloga mola a boago kopanong. Mollo ka moka wo a bego a na le wona morago ga go boledišana le Jezile o be o timile ka mokgwa wo mongwe.

“Wa tseba Niko, nka no ba ke sa rate mapolotiki goba ditsela tša bona,” mmagwe o ile a realo ge ba dula ka ntle mohlareng wa moafokhatha, ba hwetša moriti go tšwa mahlareng a matala a mmalwa ao o šetšego ka ona. “Eupša honey, ga re kwešiši megopolo ya baswa, ebile re ka se go botše seo o swanetšego go se dira. Ya rena nako e fetile. Ke nako ya lena bjale.”

Luniko o be a tloga a sa nyake go kwa se gabjale, o be a sa hloke thuto.

“O gopole, ga o na seo se tla fetogago ntle le ge o ka dira sengwe.”

Mmagwe o ile a dira gore go kwale e ke “o” e be e lebišitšwe go Luniko.

“Ga se ke go romele yunibesithing gore o tle o berekele motho yo mongwe gomme o reke ntlo e kgolo le sefatanaga sa majabajaba mola o phela bophelo bja go hloka selo. Ke go rometše yunibesithi gore o ithute le go feta, go bula mogopolo wa gago le go topa monyetla wo mongwe le wo mongwe wo o o hwetšago.”

Ke moka mmagwe a emelela gomme a leba ka ngwakong. Luniko o ile a ikwa a lahlegile, a lomilwe ke mantšu a mmangwe. Eupša fasefase boteneng o be a tseba gore bobedi mmagwe le Jezi ba be ba rerešitše. O ile a topa founu ya gagwe a ngwala potšišo ya gore batho ba voute (poll).

Ke eng seo o ka dumago go bona se agilwe
torotswaneng ya geno: bokgobapuku,
senthara ya mešomo
goba lebenkelekgoparara.

Ga se go tšee nako morago ga gore a phousete ya ba Twitter e a gafa ka Poll ya gagwe. Batho ba be ba vouta. E sego seo fela, eupša ba bolela le gore ba goletše ditoropong tše di nnyane, ba botšana mathata ao ba kopanego le wona. Poll e ile ya keka.

Luniko o be a tlabegile ka dipoledišano ge di tšwela pele. Batho ba be ba ntšha sa mafahleng, bjale ka ge Jezile a boletše. Batho ba ile ba hwetša mantšu a bona le maatla ka gare ga Twitter tša bona. Ba bangwe ebile ba fahlela gore gobaneng ba kgethile dikarabo tša bona. Ba bangwe ba ile ba ba theka le mebasepala ya bona ya selegae e le ge ba abelana poll.

Luniko o be a thekile le mekgahlo yeo e šomago ka baswa, go swana le maphakga a baswa a mekgahlo ya dipolotiki, National Youth Development Agency le mmušo wa gabo wa selegae.

O be a se na bonnete bja gore se se tla ba le dipoelo dife, eupša a ikwa eke o dira sengwe.

E be e le mathapama gona  tšatšing leo ge Luniko a tla hwetša mogala go tšwa seyalemoyeng sa gona moo gae. Ba be ba nyaka go bolela ka poll yeo a e phousitilego yeo e kekilego mo go Twitter le Facebook. Ba be ba nyaka go kwa gore ke eng seo se mo hlohleleditšego go e phouseta.

E be e le lenaneo la mathapama gomme bontši bja Makhomeni bo be bo tla theeletša. Luniko o ile a kwa a bethwa ke letswalo, eupša mantšu a mmagwe a go mmea pelwanatšhwaana gore dilo di tla sepela gabotse a mo hlohleletša. E rile ge batšweletši ba lenanego ba letša, ya ba o lokile.

“Gomme re bolela le Luniko Sonjica. Ke modudi wa mo, moswa yo a ilego go social media a botšiša dipotšišo tše bohlokwa. Luniko, o amogeleile mo go The Drive Home.”

“Ke leboga ge le mphile sebaka,” a realo, lentšu la gagwe le se na kgonthe ebile a tšhogile.

“Re botše ka poll yeo o e phousitilego. I mean, dikarabo tša gona di a makatša. Ke eng seo se dirilego gore o dire se?” mogaši o ile a botšiša.

Luniko o boletše ka mohlako wo o lebanego le baswa ba Makhomeni, dilo ka moka tšeo a di boditšego Jezile ge ba be ba le dijong. A bolela le ka matshwenyego a badudi ge ba be ba le kopanong ya motse.

“Eupša gobaneng social media? Ke a kwešiša gore o graduatile ka Media mola University of Johannesburg. Eupša gobaneng o ile go social media gomme o sa no, ga ke tsebe, wa ngwalela di newspaper?”

“Well, go ya ka Human Science Research Council, mokgwa wa kgokagano wo o rategago wo mogolo wa go tšwa go mmušo go ya bathong e sale TV. Eupša ICTs, tšeo ke di social media, e a phakiša. Di channel tše di bulegile ebile le batho ba ikwa ba na le maatla ge ba šomiša di social media,” O ile a thoma.

“Eupša o rata go fihlelela eng ka poll ye, Luniko?”

“Ke nna yo mongwe wa batho bao ba bego ba ikwa eke lentšu la ka ga le na mohola. Ke be ke nyaka go kwa mantšu a mangwe le go kwešiša seo batho ba se nyakago. Mogwera wa potego o kile a mpotša gore ge o sa tšee kgato ka sengwe, o šetše o kgethile goba kgahlanong le sona. Go no swana le phetogo. Ge o sa lwele phetogo yeo o ratago go e bona, gona o tla no dula o balabala ka gore ga gona phetogo.”

“Wow! O boletše bjalo ka radipolotiki wa nnete. Megala ya rena e a gafa ga bjale. Batho ba nyaka mantšu a bona a kwewa. A re tšeeng megala.”

Batho ba ile ba letša gomme ba nyaka diphetogo go tšwa go mebasepala ya bona. Yo mongwe wa batheeletši o ile a ba a bolela ka moo ba sa tsebego mo ba swanetšego go ya goba yo ba swanetšego go bolela le yena. Batho ba be ba se na bonnete bja gore ditsela tša mmušo ke dife. Ba be ba no itulela gomme ba letela gore mokhantshelara a ba botse gore ditaba di be di reng.

“Okay, batho ba nyaka go tseba gore ke eng seo ba swanetšego go se dira. Re botša mang? Gomme yena motho yoo a botša mang? Ge re nyaka di infrastructure toropong ya rena, re swanetše re eme lebaka le le kaakang mola ditaelo di e tšwa ofising ye, go ya go ofisi yela le ofisi yela? Batšweletši ba rena ba leka go ikgokagantšha le kantoro ya mokhantshelara gore re kwe di comment tša bona. Dula o theeleditše ge re sa ya go lefa dikoloto.”

Ka morago ga papatšo Mokhantshelara o be a le gona moyeng.

“Re rata go thoma ka go leboga mohumagatšana yo ge a ile a tšea maikarabelo a go kopanya batho le mmušo…”

Mokhantshelara o ile a tšwela pele ka go hlaloša ditsela tša mmušo ka tatelano le gore batho ba ka ya kae go hlagiša dingongorego tša bona.

“Ebile tshedimošo ye ka moka e hwetšagala mahala go di websiteng tša mmušo. Phetogo e tla direga. Ebile kgarebe _”

“Luniko, Morena Mokhantshelara, leina la gagwe ke Luniko.”

“Yes, yes. Luniko o bile le sebete kudu ka go emela motse wa gabo le batho ba gabo. Re hloka baswa ba go swana le yena. Re sa tšo boledišana le Mmeyara gomme o tshepišitše gore o tla lwela gore go be le senthara ya mešomo. Lefelo leo batho ba go maketa ba yago gona go nyaka thušo ka go hwetša mešomo – go ngwala di CV, go šomiša internet le go sekena ditokomane tša bona. Beke e tlago re na le kopano gomme Luniko o swanetše a tle mola kantorong gore re kgone go bolela ka dipolane le ponelopele yeo baswa ba nago le yona ka toropo ye. Re nyaka go straeka mola dilo di sa trendile.” Mokhantshelara o ile a realo, a sega metlae ya gagwe.

“Ke tšeo ge, batho ba Makhomeni, le di kwele pele gona mo go The Drive Home. Re a leboga Luniko ge o ile wa kgona go bolela le rena. Le wena Morena Mokhantshelara re lebogela hlalošo. Re ile go šala morago go kwa gore go direga eng kopanong ya lena le Mmeyara beke e tlago.”

Ka morago ga poledišano Luniko o ile a itahlela sofeng thoko ga mmagwe. O be a le ka phapošing ya gagwe gomme mmagwe a theeleditše seyalemoyeng ka phapošing ya bodulo.

“Ke ikgantšha ka wena, Luniko,” mmagwe a realo gomme a pinyeletša seatla sa gagwe, ge ba dula sofeng.

Bošegong bjoo mokgobo wa matšoba o ile wa fihla ka gabo. A be a etšwa go Jezile, a butšiša ge e ba a ka ja dijo tša mantšiboa le yena, gore ba kgone go bolela ka motho yo wa bohlale ‘mogwera wa potego’ wa gagwe.

Luniko o ile a myemyela ge a le gare a bala karata yeo. Mafelelong, go tloga mola a boago gae, o be a thoma go bona dihlase bokamosong. O be a le gae, moo a ikwago a swanetšwe ke go ba gona.

Re botše: O dula toropong ye nnyane? Ke eng seo se ka diregago moo go hlolela baswa mešomo?